Literatür Tarama Ve Kaynaklara Ulaşma Stratejileri
Literatür Tarama ve Kaynaklara Ulaşma Stratejileri
Literatür taraması, bir araştırma sürecinin temel adımlarından biridir ve yapılan araştırmanın ne kadar yenilikçi ve sağlam temellere dayandığını gösteren önemli bir aşamadır. Bir araştırma konusunu ele almadan önce, bu konuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmaların ve literatürün incelenmesi gereklidir. Literatür tarama ve kaynaklara ulaşma stratejileri, araştırmacıların doğru ve güvenilir kaynaklara ulaşarak, akademik çalışmaları ve literatürü etkili bir şekilde analiz etmelerine yardımcı olan yöntemlerdir. Bu yazıda, literatür taraması yaparken kullanılabilecek en iyi stratejiler ve kaynaklara nasıl ulaşılacağı hakkında bilgi vereceğiz.
Literatür Taramasının Önemi
Bir araştırma yaparken, önceki çalışmaların gözden geçirilmesi, araştırma sorusunun ne kadar önemli olduğunu anlamak, var olan boşlukları keşfetmek ve gelecekteki araştırmalara yön vermek için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, literatür taraması, mevcut bilgilerin doğruluğunu doğrulamanıza yardımcı olur ve aynı zamanda araştırma yöntemlerinizi doğru bir şekilde seçmenizi sağlar.
1. Araştırma Konusunu Belirlemek ve Anahtar Kelimeler Seçmek
Literatür taramasına başlarken ilk adım, net bir araştırma sorusu oluşturmak ve bu soruya yönelik anahtar kelimeleri belirlemektir. Araştırma konunuz hakkında doğru ve yeterli bilgiye ulaşabilmek için ilgili anahtar kelimeleri tespit etmelisiniz. Anahtar kelimeler, arama motorları ve veritabanlarında doğru literatürü bulmanızı sağlayacaktır.
2. Veritabanlarını Kullanmak
Birçok akademik veritabanı, literatür taraması için önemli kaynaklar sunar. Literatür taraması yaparken kullanabileceğiniz bazı veritabanları şunlardır:
Google Scholar: Akademik makaleler, tezler, kitaplar ve konferans bildirileri gibi çeşitli kaynakları bulmak için oldukça yaygın kullanılan bir platformdur.
PubMed: Sağlık ve biyolojik bilimler alanında kapsamlı bir veritabanıdır.
JSTOR: Sosyal bilimler, beşeri bilimler, sanat ve edebiyat alanlarında dergilerde yayımlanmış makalelere ulaşılabilen bir kaynaktır.
ScienceDirect: Bilimsel, teknik ve tıbbi araştırmalar için geniş bir veritabanıdır.
Scopus: Çok geniş bir literatür koleksiyonuna sahip olan bu veritabanı, makale, kitap ve konferans bildirilerini içerir.
Web of Science: Akademik dergilerdeki makaleleri ve alıntıları içeren bir platformdur.
3. Kütüphane Kaynaklarından Yararlanmak
Üniversitelerin ve araştırma kurumlarının kütüphaneleri, literatür taramasında kullanılabilecek birçok kaynak sağlar. Hem basılı hem de dijital kaynaklara erişim sağlamak mümkündür. Kütüphaneler genellikle e-kitaplar, makaleler ve araştırma raporları gibi kaynakları dijital ortamda sunar. Kütüphane veritabanlarından yararlanarak özgün araştırma ve kaynaklara ulaşabilirsiniz.
4. İleri Düzey Arama Yöntemlerini Kullanmak
Veritabanları ve arama motorları üzerinde etkili bir literatür taraması yapabilmek için gelişmiş arama tekniklerini kullanmanız gereklidir. Örneğin:
Boolean Operatörleri: “AND”, “OR” ve “NOT” gibi mantıksal operatörleri kullanarak daha spesifik aramalar yapabilirsiniz. Bu operatörler, aradığınız konuyla ilgili daha fazla ve daha alakalı sonuçlar bulmanızı sağlar.
Tırnak İşaretleri: Belirli bir terimi ya da kelime grubunu tam olarak aramak için tırnak işaretleri kullanabilirsiniz. Örneğin, “sosyal medya” ifadesini tırnak içinde aramak, bu tam ifadeyle eşleşen sonuçları getirir.
Yerel ve Yıl Filtrelemeleri: Belirli bir coğrafi bölge ya da yayımlanma yılına göre filtreleme yaparak arama sonuçlarınızı daraltabilirsiniz.
5. Kaynakları Eleştirel Bir Şekilde Değerlendirmek
Literatür taraması sırasında bulduğunuz kaynakları sadece toplamak değil, aynı zamanda eleştirel bir bakış açısıyla incelemek de oldukça önemlidir. Kaynağın güvenilirliğini ve geçerliliğini değerlendirmek, araştırmanız için doğru bilgiye ulaşmanıza yardımcı olur. Kaynakların yazarları, yayımlandığı dergiler, yapılan metodolojik çalışmalar ve sonuçlar hakkında derinlemesine düşünmek gereklidir.
6. Kaynakları Düzenli Olarak Kaydetmek
Yapılan araştırmalar ve taramalar sırasında kaynakları düzenli bir şekilde kaydetmek önemlidir. Akademik yazımda doğru bir şekilde kaynak göstermek için kullanılan kaynakları bir arada tutmak gerekir. Bunun için çeşitli yazılım ve araçlar kullanılabilir. Zotero, Mendeley ve EndNote gibi referans yönetim yazılımları, kaynaklarınızı düzenli bir şekilde saklamanızı ve doğru alıntı yapmanızı sağlar.
Kaynaklara Ulaşma Stratejileri
Birçok bilimsel çalışmaya ve kaynağa, özellikle erişim ücretli olanlara, ulaşmak bazen zor olabilir. Ancak bu konuda uygulanabilecek bazı stratejiler şunlardır:
Açık Erişim Kaynakları: Pek çok araştırma makalesi açık erişim (Open Access) olarak yayımlanır ve herkes tarafından ücretsiz erişilebilir. Bu tür kaynakları aramak, araştırmanızda kullanabileceğiniz özgür erişimli materyalleri bulmanızı sağlar.
Akademik Sosyal Ağlar: ResearchGate, Academia.edu gibi sosyal ağlar, araştırmacıların çalışmalarını paylaştığı platformlardır. Burada, bazı makalelere ücretsiz olarak erişebilirsiniz.
Üniversite Erişimi: Çoğu üniversite, araştırma kaynaklarına erişim sağlamak için abonelikler sunar. Üniversitenizin kütüphanesinden ya da dijital platformlarından bu kaynaklara ulaşabilirsiniz.
Makale Talep Etme: Erişim ücreti gerektiren bir makaleyi bulduysanız ve kaynağa ulaşamıyorsanız, makalenin yazarına bir e-posta göndererek talep edebilirsiniz. Pek çok araştırmacı, kendi çalışmalarını paylaşmak için istekli olacaktır.
Sonuç
Literatür taraması ve kaynaklara ulaşma stratejileri, araştırma sürecinin temel bileşenleridir. Etkili bir literatür taraması yapmak, araştırma konunuzla ilgili daha fazla bilgi edinmenize ve daha derinlemesine analizler yapmanıza olanak tanır. Akademik başarı için doğru kaynaklara ulaşmak, yapılan araştırmaların kalitesini artırır ve araştırmacıların alanlarındaki en güncel çalışmalara ulaşmalarını sağlar. Bu stratejileri kullanarak, literatür taramanızda verimli olabilirsiniz.
