Titrasyon Nedir? Nasıl Yapılır?

Titrasyon, bir çözeltinin derişimini belirlemek için kullanılan analitik bir yöntemdir. Bu işlemde, bilinen derişime sahip bir çözelti (titrant), bilinmeyen derişime sahip çözeltiye (analit) belirli bir miktarda eklenerek kimyasal reaksiyon tamamlanana kadar devam ettirilir. Reaksiyonun tamamlandığı nokta, eşdeğerlik noktası (equivalence point) olarak adlandırılır ve genellikle bir gösterge veya ölçüm cihazı yardımıyla belirlenir.

Titrasyon, asit-baz, redoks, kompleksometrik ve çöktürme titrasyonu gibi farklı türlere ayrılır. En yaygın kullanılan titrasyon yöntemi, asit-baz titrasyonu olup, çözeltilerin pH değişimi baz alınarak gerçekleştirilir.

Titrasyon Nasıl Yapılır?

Titrasyon işlemi belirli adımlarla gerçekleştirilir:

1. Gerekli Malzemeler:

• Büret: Titrant çözeltisini hassas bir şekilde eklemek için kullanılır.
• Erlenmeyer şişesi: Analit çözeltisinin bulunduğu kap.
• Pipet: Analitin doğru miktarda alınmasını sağlar.
• Gösterge (İndikatör): Eşdeğerlik noktasını belirlemek için kullanılır. (Örneğin, fenolftalein asit-baz titrasyonlarında kullanılır.)
• Manyetik karıştırıcı veya çalkalama çubuğu: Çözeltilerin homojen karışmasını sağlar.

2. Deney Adımları:

1️⃣ Analit Çözeltisinin Hazırlanması: Bilinmeyen derişime sahip çözeltiden belirli bir hacimde alınarak Erlenmeyer şişesine konur.

2️⃣ Gösterge Eklenmesi: Çözeltinin pH değişimini gösterecek uygun bir indikatör eklenir.

3️⃣ Titrant Çözeltisinin Hazırlanması: Bürete bilinen derişime sahip titrant çözeltisi dikkatlice doldurulur.

4️⃣ Titrasyon İşlemi: Büretten titrant, damla damla analit çözeltisine eklenir ve karıştırılır.

5️⃣ Eşdeğerlik Noktasının Belirlenmesi: Gösterge renk değiştirene veya pH metre ile sabit bir pH değeri elde edilene kadar titrasyona devam edilir.

6️⃣ Sonuçların Hesaplanması: Kullanılan titrant hacmi baz alınarak, analitin derişimi hesaplanır.

Titrasyon Türleri

🔹 Asit-Baz Titrasyonu: Asit veya bazın bilinmeyen derişimini belirlemek için kullanılır. (Örn. HCl ve NaOH titrasyonu)
🔹 Redoks Titrasyonu: Elektron alışverişine dayalı reaksiyonlarla yapılan titrasyonlardır. (Örn. KMnO₄ ile Fe²⁺ titrasyonu)
🔹 Kompleksometrik Titrasyon: Metal iyonlarının belirlenmesi için kullanılır. (Örn. EDTA titrasyonu)
🔹 Çöktürme Titrasyonu: Çözeltide çökelek oluşumuna dayalı titrasyonlardır. (Örn. AgNO₃ ile Cl⁻ iyonlarının tayini)

Sonuç

Titrasyon, kimya laboratuvarlarında yaygın olarak kullanılan, hassas ve güvenilir bir analiz yöntemidir. Çeşitli endüstrilerde su kalitesi testleri, ilaç analizleri ve gıda sektöründe yaygın olarak kullanılır.