Kimyasal Atık Yönetimi Nasıl Yapılır?

Kimyasal atık yönetimi, insan sağlığına ve çevreye zarar vermemek için laboratuvar, sanayi ve araştırma tesislerinde kullanılan kimyasalların doğru bir şekilde bertaraf edilmesini içeren bir süreçtir. Kimyasal atıkların uygun şekilde depolanması, taşınması ve imha edilmesi, sürdürülebilir çevre politikalarının temel unsurlarından biridir.

1. Kimyasal Atıkların Sınıflandırılması

Kimyasal atıklar, türlerine göre sınıflandırılmalı ve uygun prosedürlerle bertaraf edilmelidir:

• Yanıcı ve Patlayıcı Atıklar: Organik çözücüler (alkoller, benzen, aseton), LPG, hidrojen gazı vb.
• Asidik ve Bazik Atıklar: Sülfürik asit, nitrik asit, sodyum hidroksit gibi aşındırıcı kimyasallar.
• Toksik ve Ağır Metal İçeren Atıklar: Cıva, kurşun, arsenik içeren maddeler.
• Biyolojik ve Farmasötik Atıklar: Hastanelerden veya biyoteknoloji laboratuvarlarından gelen kimyasal atıklar.
• Radyoaktif Atıklar: Uranyum, toryum gibi maddeler içeren nükleer kimyasallar.

✅ Öneri: Farklı atık türlerini karıştırmamak için uygun etiketleme yapılmalı ve her tür için ayrı atık kabı kullanılmalıdır.

2. Kimyasal Atıkların Depolanması

Kimyasal atıkların uygun koşullarda saklanması gerekir:

• Uyumlu olmayan kimyasallar bir arada tutulmamalıdır. (Örneğin, asitler ve bazlar ayrı muhafaza edilmelidir.)
• Kaplar sızdırmaz ve kimyasala dayanıklı olmalıdır. Plastik veya cam kaplar kullanılabilir, ancak içeriğe uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Etiketleme yapılmalıdır. Atığın adı, tehlike seviyesi, toplama tarihi ve bertaraf yöntemi belirtilmelidir.
• Kapaklar sıkıca kapatılmalı ve hava sızdırmaz şekilde muhafaza edilmelidir.

3. Kimyasal Atıkların Taşınması

Atıkların güvenli bir şekilde taşınması için şu önlemler alınmalıdır:

• Yetkili kişiler tarafından taşınmalıdır. Kimyasal atık yönetimi eğitimi almış kişiler bu işlemi gerçekleştirmelidir.
• Sızdırmaz, dayanıklı kaplar kullanılmalıdır. Kimyasalların dökülmesini önlemek için kaplar kontrol edilmelidir.
• Kimyasal taşımada uygun koruyucu ekipman kullanılmalıdır. Eldiven, gözlük ve özel kıyafetler kullanılmalıdır.

4. Kimyasal Atıkların Bertarafı

Kimyasal atıklar, çevresel etkileri minimize edecek şekilde imha edilmelidir:

• Nötralizasyon: Asidik veya bazik atıklar uygun reaktiflerle nötralize edilerek güvenli hale getirilebilir.
• Yakma: Yanıcı ve organik kimyasallar, yüksek sıcaklıkta özel fırınlarda yakılarak bertaraf edilebilir.
• Kimyasal Dönüşüm: Zararlı kimyasallar daha az tehlikeli formlara dönüştürülerek çevreye zarar vermeyecek hale getirilebilir.
• Lisanslı Atık Toplama Merkezlerine Teslim: Radyoaktif ve toksik kimyasallar, yetkili atık yönetim firmalarına teslim edilmelidir.

5. Kimyasal Atık Yönetmeliğine Uyum

Kimyasal atık yönetimi, ulusal ve uluslararası çevre düzenlemelerine uygun şekilde yürütülmelidir. Türkiye’de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen Tehlikeli Atık Yönetmeliği gibi yasal düzenlemelere uyulmalıdır.

Sonuç

Kimyasal atık yönetimi, çevrenin korunması ve insan sağlığının güvence altına alınması için titizlikle uygulanması gereken bir süreçtir. Kimyasal atıkların doğru sınıflandırılması, güvenli şekilde depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesi, olası riskleri minimize eder.